Wayback Machine (Geri Dönüş Makinesi) herhangi bir kâr amacı gütmeden faaliyet gösteren Internet Archive organizasyonu tarafından geliştirilen özel bir projedir. Proje ile geriye dönük olarak yayından kaldırılmış olan tüm internet sitelerinin geçmişini görüntüleyebilirsiniz. Söz konusu proje bugün itibariyle milyarlarca web sitesi, 20 milyonun üzerinden kitap ve metini dijital dünyada sunuyor.
Wayback Machine Projesi Neleri İçeriyor?
Wayback machine projesi sahip olduğu dijital varlıkla bugün rakipsiz bir hizmet sunuyor. Sunulan hizmet ise hiçbir kâr amacı güdülmeden dijital ortamda dileyen herkese açık ve dileyen herkes de bu projeye katkı sağlayabiliyor. Peki, proje kapsamında hangi unsurlar arşivleniyor ve neleri barındırıyor:
- 330 milyara yakın web sayfası
- 4.5 milyona yakın ses kaydı ve 180 bin canlı konser kaydı,
- 4 milyona yakın video kaydı ve 1.6 milyon televizyon haber programı,
- 3 milyona yakın görüntü materyali,
- 200 binden fazla yazılım programı.
- 20 milyondan fazla kitap ve yazılı metin
Wayback Machine Kimlere Açık? Nasıl Kayıt Yaptırabiliriz?
Wayback Machine; dijital forma sahip ve hem yeni medya materyalleri olarak tanımlanan unsurları hem de geleneksel medya unsurları olan (kitap, metin, tv programı, ses kayıtları, plaklar vb.) milyarlarca materyali barındırıyor. Dileyen herkes; araştırmacılar, tarihçiler, bilim insanları, engelliler ve dileyen herkes sistemden ücretsiz biçimde yararlanabiliyor.
Wayback Machine kullanabilmek için web adresi üzerinden üyelik oluşturmak yeterli. Üyelik sırasında ve sonrasında herhangi bir ücret talep edilmiyor. Ancak dilerseniz projelere dahil olabilir ve bağış yapabilirsiniz. Web sitesi üyelerinin ve ziyaretçilerinin hiçbir şekilde IP adresleri ve özel bilgileri ise farklı amaçlarla kullanılmıyor. Söz konusu durum gizlilik politikası kapsamında taahhüt ediliyor.
Web Sitesi Geçmişini Nasıl Görebilirim?
Günümüzden 20 yıl öncesi hatta daha ötesine geri dönebilir ve web sitelerinin geçmişte yayınlanmış sayfalarını görebilirsiniz. Alınan kayıtları ay gün ve yıl olarak da görüntüleyebilirsiniz. Web sitesinin yayından kalmış olması ya da ilgilendiğiniz web sayfasının geçici olarak durdurulması görüntülemenize engel değil.
- Wayback Machine web bölümüne tıklayın
- Açılan sayfada URL girmeniz için özel bir kutucuk devreye girecek,
- Aramak istediğiniz web sayfasının URL uzantısını girin ve ara butonuna basın,
- Karşınıza ilgili web sayfasının kaydedilmiş tüm arşivi çıkacak,
- Takvim üzerinden dilediğiniz tarih aralığını seçin,
- İşte karşınızda aradığınız web sitesinin arşivi.
Wayback Machine web arşiv bölümü milyonlarca insana hizmet veriyor. Dünya çapında en iyi 300 web sitesi arasında yer alan Wayback Machine sisteminin tek bir kopyası 45 Petabyte alan kaplıyor.
Yalnızca Web Değil TV Programları Da Arşivleniyor
Yalnızca web siteleri değil aynı zamanda TV Programları da arşivleniyor. 2000 yılı sonu itibariyle kayıt altına alından TV arşivi ABD’de yayınlanan haber programlarını kapsıyor. Söz konusu hizmetle kişiler, TV’de yayınlanan haberlere yeniden erişim sağlayabiliyor.
Oldukça Güçlü Bir Kitap ve Metin Arşivine De Sahip
Ses, video, web siteleri dışında sistem üzerinde kitap ve metin arşivine de erişilebiliyor. Projeye kitaplar 2005 yılında dahil oluyor. Bugün ise 20 milyondan fazla kitap ve metin dijital olarak kullanıma açılmış durumda. Dünya genelinde 28 noktada günde bin kitap proje için taranıyor. Arşiv kitaplar 1923 yılına kadar uzanıyor.
Wayback Machine Projesine Destek Olabilir Miyim?
Wayback Machine projesine destek olmak mümkün. Bunu bağış yoluyla yapabileceğiniz gibi gönüllü projesi kapsamında emeğinizle de destekte bulunabilirsiniz. Upload özelliğine sahip sistem üzerinden dilerseniz siz de arşivlenmek üzere elinizdeki materyalleri (video, ses, taranmış basılı materyaller vb.) siteme yükleyebilirsiniz. Yüklenen materyallerin arşivde saklanıp saklanmayacağına ilişkin kararı ise Internet Archive kurulu tarafından yapılan değerlendirme sonrasında karar veriliyor.
