Linux işletim sistemi çok yaygın bir şekilde kullanılan, hızlı ve her bireyin rahatlıkla kullanabileceği, son derece rahat ve basit bir kullanım arayüzüne sahiptir. Bu doğrultuda; Linux işletim sisteminin hem ücretsiz olması hem de kolay kullanım özelliğine sahip olan bir işletim sistemi olması kullanıcıyaçok daha rahat bir kullanım sağlamaktadır.
Diğer işletim sistemlerine göre açık kaynak kodlu olması ve tamamen ücretsiz olması belirgin en önemli iki kolaylığıdır diyebiliriz. Açık kaynak kodlu olması demek sizin işletim sistemi üzerinde değişiklikler yaparak kendi sürümünüzü oluşturmanız ve hatta arayüzü düzenleyerek yepyeni bir işletim sistemi oluşturmanız anlamına gelebilmektedir. Bu gibi özelliklere ek olarak Windows gibi bir çok işletim sistemine göre daha güvenli olması ve virüs bulaşma ihtimali olmaması da bu işletim sistemini cazip kılan en önemli faydaları arasında yer almaktadır. Ayrıca son derece hızlı olması ve anlaşılır ve temiz bir arayüze sahip olması, Linux’u diğer işletim sistemlerinin bir adım daha önüne taşımasını sağlamaktadır.
Linux Komutları Nelerdir?
Linux’ta bilinmesi gereken yaklaşık on bir adet temel komut vardır. Bunları sırayla açıklamak gerekirse;
1) “man” Komutu
Diğer tüm komutların nasıl kullanılacağını öğrenmemizi ve onlarla ilgili bilgi toplamamızı sağlar. “man” esasen “manuel” (kitapçık) kelimesinin kısaltılmış halidir. İminden de anlaşılacağı üzre bu komut aslında bize bir kitapçık vazifesi görüp bilgi edinmek istediğimiz tüm komutların kullanım şeklini ve ne işe yaradığını görmemizi sağlar.
2) “cd” Komutu
“cd” komutu bir dizine girmek ve o dizinden çıkmak için kullanılan bir komuttur. Örneğin, Belgelerim klasörüne erişim sağlamak istiyorsanız, “cd Downloads” veya “cd Dow*” şeklinde yazarak bu klasör dizininin içerisine erişebilirsiniz. Ancak ikinci erişim yönteminde Dow* ile başlayan başka bir klasörün olmamasına dikkat edin çünkü eğer var ise dizin içerisine giremezsiniz. Ve unutmamalısınız ki bu komut büyük ve küçük harf duyarlıdır. Yani “cd Downloads” kullanmak yerine “cd downloads” yazarsanız aradığınız klasör bulunamayacaktır. Bulunduğunuz Download klasöründen yine masaüstüne dönmek isterseniz eğer “cd ..” komutunu yazmanız yeterli olacaktır. Ayrıca çok fazla içi içe klasörü bulunan bir dizinde iseniz masaüstüne dönmek için her seferinde “cd ..” yapmak yerine “cd ~” komutunu kullanarak tek seferde en baştaki klasöre erişim sağlayabilirsiniz.
3) “ls” Komutu
Bu komut size bulunduğunuz dizindeki tüm klasörlerin isimlerini yazdıracaktır. Örneğin, eğer Masaüstü klasöründe bulunuyorsanız ve erişeceğiniz dosyanın adını unuttuysanız “ls” yazarak masaüstünde bulunan tüm dosyaların adını listeleyebilirsiniz. Bu komutu diğer tüm dizinlerin içerisinde de keza uygulayıp o dizinde bulunan tüm dosyaları listeleyebilirsiniz.
4) “pwd” Komutu
Bu komut size bulunduğunuz dizinin dosya yolunu gösterecektir örneğin home da bulunan downloads klasörü içerisindeki resimler klasörü içerisine girip “pwd” komutunu çalıştırırsanız size “/home/downloads/resimler”şeklinde size root dan başlayarak tam hangi klasörde olduğunuzu gösterir. Root Linux bir sistemin temelidir ve root, eğik bir çizgi ile gösterilir (/).
5) “mkdir” ve “rmdir” Komutları
“mkdir” yeni bir klasör oluşturmanızı sağlayan komuttur. Örneğin, masaüstünde güzelhosting ismi ile bir klasör oluşturmak istiyorsanız “mkdir güzelhosting” ya da “mkdir (dosyanızın adı) ” şeklinde yazmanız yeterli olacaktır. “rmdir” komutu ise bulunduğunuz klasörü (eğer klasörün içi boş ise) silmenizi sağlayacaktır. Eğer içi dolu bir dizini bilgisayarınızdan kaldırmak istiyorsanız “rm –r klasörün adı” şeklinde silmelisiniz. Örneğin, pwd komutunda bahsettiğimiz downloads klasörünü içerisi dolu olduğundan “rmdir” kullanarak silemezsiniz diğer komutu kullanmanız gerekir resimler klasörünü içi boş olduğundan rmdir kullanarak silmeniz mümkündür.
6) “touch” Komutu
“touch” komutu bir dosya oluşturmanıza yarayan bir komuttur. Bu komut ile ister .zip ister .txt uzantılı bir dosya oluşturabilirsiniz. Örnek kullanımı “touch güzelhosting.txt” şeklindedir.
7) “cp” Komutu
“cp” komutunu seçtiğiniz herhangi bir dosyayı veya klasörü bir yere kopyalamak için kullanırsınız. “cp” beraberinde iki argüman alınarak kullanılır. İlk argüman da kopyalayacağınız dosyanın adını yazarsınız diğerinde kopyalanacak dizinin dosya yolunu yazarsınız. Örneğin, “cp güzelhosting.txt ./home/” resimler klasörünü home dizininin içerisine kopyalayacaktır.
8) “mv” Komutu
“mv” komutu, dosyaları bir bölgeden başka bir bölgeye taşımak için kullanılır. Aynı zamanda, “mv” komutunu bir dosyayı yeniden adlandırmak için de kullanabiliriz. Örneğin az evvel kopyaladığımız “güzelhosting.txt” dosyasının ismini “güzel.txt” olarak yeniden adlandırmak istiyoruz. “mv copytest.txt newcopytest.txt” komutu ile bu işlemi gerçekleştirebiliriz. Daha sonra bu klasörü home dizini içerisine taşımak isterseniz “mv güzel.txt ~/home” komutunu kullanmanız yeterli olacaktır.
9) “find” ve “locate” Komutu
“find / -name “güzel.txt”” komutunu kullanarak güzel.txt dosyasına erişebilirsiniz veya aynı işlemi “locate güzel.txt” komutunu kullanarak yapabilirsiniz.
10) “sudo” Komutu
Sudo komut satırında çok yaygın olarak kullanılan bir komut satırıdır. Sudo, “SuperUserDo” kelimesinden gelmektedir. Bu komutu yapılacak bir işlemde kök ayrıcalıkları kullanmak istersek veya idari bir yapıyla erişimde bulunmak istersek kullanabiliriz. Örneğin “sudo su” komutunu kullanarak bilgisayar sistemindeki bir çok dosyaya admin yetkisi vererek işlem yapmaya başlayabiliriz.
11) “killall” Komutu
Durdurmak isteyip de durduramadığınız bir programı bu komut ile anında durdurabilirsiniz. Örneğin “killall chrome” veya “killall winrar” şeklinde.
